Nasz patron Adam Mickiewicz

Patron
Mickiewicz Adam (1798 – 1855), polski poeta, publicysta. Uważany za największego pisarza polskiego, jednego z tzw. „wieszczów”.

Młodość w Rosji

Studia na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wileńskiego. 1819 – 1823 nauczyciel w szkole powiatowej w Kownie. Współzałożyciel Towarzystwa Filomatów 1817. Za działalność w tajnych, patriotycznych związkach młodzieżowych więziony 1823 – 1824 w byłym klasztorze Bazylianów w Wilnie. Zesłany do centralnych guberni Rosji 1824.

Po krótkim pobycie w Petersburgu, gdzie zaprzyjaźnił się m.in. z przyszłymi dekabrystami – K. F. Rylejewem i A.A. Bestużewem, odesłany do Odessy, przebywał tam do 1825, odbywając wycieczkę na Krym, w wyniku czego powstały Sonety odeskie i Sonety krymskie. 1825 – 1828 w Moskwie, zatrudniony w kancelarii generał – gubernatora. 1828 w Petersburgu, gdzie wydał w tymże roku Konrada Wallenroda i 1829 Poezje (tom 1 – 2), poprzedzone polemiczną rozprawą O krytykach i becenzentach warszawskich.

Lata emigracji

1829 udał się w podróż po Europie. Na wieść o wybuchu powstania listopadowego usiłował przedostać się do Królestwa Kongresowego, ale po upadku powstania wrócił w 1832 do Paryża.

Brał udział w licznych inicjatywach naukowo – kulturalnych i patriotycznych. Później zniechęcony sporami i kłótniami w polskim środowisku odsunął się od działalności publicznej. 1834 ożenił się z Celiną Szymanowską, z którą miał sześcioro dzieci.

Od 1839 wykładał literaturę łacińską w Akademii w Lozannie. 1840 objął nowo utworzoną katedrę literatur słowiańskich w paryskim College de France. W 1844 zawieszony w funkcjach profesora z powodów politycznych (demokratyczne poglądy i propagowanie towianizmu).

1848 przebywał w Rzymie i podczas audiencji wezwał papieża Piusa IX do poparcia walki ludów o wolność i sprawy polskiej. Utworzył wtedy legion polski (istniał do 1849), który miał stanowić zalążek oddziału powołanego do walki o niepodległość. W Składzie zasad wyłożył ideologię tego ruchu:
radykalne reformy demokratyczne w Polsce, np. nadanie chłopom ziemi i powszechność praw obywatelskich.

Współzałożyciel i redaktor naczelny dziennika La Tribune des Peuples (Trybuna Ludów 1849), sympatyzującego z ideałami socjalistycznymi. Na skutek interwencji ambasady rosyjskiej pismo zostało zawieszone. Po zamachu stanu 1851 poddany nadzorowi policyjnemu i usunięty z College de France.

Po przystąpieniu Francji do wojny krymskiej (1854) udał się w 1855 do Stambułu, aby wesprzeć powstanie legionu polskiego do walki z Rosją. Zmarł najprawdopodobniej na cholerę i został pochowany na cmentarzu polskim w Montmorency. 1890 prochy poety złożono w krypcie katedry wawelskiej.

Twórczość poetycka

W okresie młodzieńczym pisał utwory będące przeróbkami i przekładami z Woltera, np. powstały w 1817: Mieszko, książę Nowogródka (fragmenty wydano 1908 i 1925, całość 1948), pierwszy wydrukowany wiersz Zima miejska (Tygodnik Wileński 1818) wiersze o charakterze programowym, m.in.: Oda do młodości (powstała 1820 pt. Do młodości, krążyła w odpisach, pierwodruk 1827 w Polihymnii).

Za manifest i początek romantyzmu polskiego uznano wydany 1822 tom 1 Poezji, zawierający głośne Ballady i romanse.
1823 ukazał się tom 2 Poezji, zawierający Grażynę oraz część II i IV Dziadów, a 1826 w Moskwie wyszły Sonety.
Owocem podróży po Europie po opuszczeniu Rosji był tom 3 Poezji (1833).

Powstanie listopadowe i jego upadek zainspirowało znane utwory, np. poemat Reduta Ordona. Opowiadanie adiutanta (1832, pierwodruk w Poezjach S. Gałczyńskiego, Paryż 1833). W 1832 w Dreźnie powstała część III Dziadów (pierwodruk w tom 4 Poezji, Paryż 1832). Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1832) kreśliły wizję posłannictwa Polski w dziejach (mesjanizm polski) oraz zadania emigracji.

Twórczość poetycką Mickiewicza kończy w zasadzie wielki poemat epicki (epopeja narodowa) Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z 1811 we dwunastu księgach wierszem (pisany z przerwami 1833 – 1834,
wydany tom 1 – 12 w Paryżu 1834). Późniejsze wiersze, wśród nich tzw. liryki lozańskie, powstałe 1839-1840, nie zostały opublikowane za życia pisarza.

Dramaty

Dramaty, jak Konfederaci barscy (napisany po francusku, w polskim przekładzie wystawiony w Krakowie 1872). Wykłady w College de France – Literatura słowiańska, potocznie zwane Prelekcjami paryskimi z lat 1840 – 1844, wydane na podstawie stenografów i notatek słuchaczy w całości pt. Les Slaves (tom 1 – 5, Paryż 1849, przekład polski tom 1 – 2, Paryż 1842 – 1843, tom 1 – 4, Poznań 1850 – 1851). Przekłady, np. Giaura i Korsarza G. Byrona.

Zbiorowe wydania utworów

Wiele wydań zbiorowych, m.in. Pisma (tom 1 – 11, 1860 – 1861), Dzieła (tom 1 – 6, 1893 – 1911), Dzieła wszystkie (tom 4 – 7, 9, 11, 13, 14, 16, 1933 – 1938, tzw. wydanie sejmowe, pozostałe tomy przygotowane do druku uległy zniszczeniu 1944), Dzieła. Wydanie narodowe (tom 1 – 16, 1948 – 1955), Dzieła (w setną rocznicę śmierci – tom 1 – 16, 1955).

Dzieła sfilmowane

Sfilmowano utwory: Czaty (1920) i Pan Tadeusz (1928). W 1919 podjęto pierwszą adaptację dzieła, której jednak nie ukończono).
T. Konwicki zrealizował film Opowieść o «Dziadach» A. Mickiewicza. Lawa (1989).31A

Aktualności
Skip to content